ЖЫРДА - ДҮЛДІЛ, ӨЛЕҢДЕ - ЖҮЙРІК… (АҚЫН-ӘНШІ ҺӘМ САЗГЕР КЕНЕН ӘЗІРБАЕВТЫҢ
DOI:
https://doi.org/10.55956/NWOG5758Тірек сөздер:
ақындық өнер, айтыс, жанр, көркемдік сөзАңдатпа
Мақалада ақын-айтыскер, әнші-сазгер Кенен Әзірбаевтың шығармашылық қазынасы кең көлемде қарастырылады. Балалық шақ, жастық кезеңінен бастап, атақты айтыскер, әнші-сазгер ретінде жұртқа кеңінен танылған тұстары – жырда дүлділ, өлеңде жүйрік болған сәулелі сәттерімен берік байланыста, сабақтастықта сөз етіледі. Бастапқы ән-өлеңі, даңқты айтыстары, сазды әуендері нақтылы туындыларын талдау-салыстыру бағытында беріліп, тақырыптық ерекшелігі, жанр жүйесі мен көркемдік арналары маңызды бағыт, мәнді қырларымен қатар көрсетіледі (мысалы, «Көкшолақпен тойға барғаным», «Қасқыр қамағанда», «Жайсаң», «Қыздар-ай!», «Алатау», «Қазақстан», «Төрт кезең», «Менің ұстаздарым», «Бейбітшілік – асыл сөз», «Бәрінен де еңбек күшті» т.т.).
Бұдан басқа, айтыс өнеріне де кең орын беріліп, асыл сөз мәні мен маңызы, суырып салмалықтың белгі-ерекшеліктері, әр өнерпаздың көзқарас-ұстанымы, қасиет-қырлары, көркемдік өрісі, ой-сөз жүйесі, машық-мәнері кең орын алады (мысалы, «Кенен мен Шәлипа», «Кенен мен Ләтипа», «Жамбыл мен Кенен», «Кенен мен Әбдіғали», «Кенен мен Шашубай» т.т.). Қысқасы, К. Әзірбаевтың шығармашылық мұрасы, дарын дидары, талант қуаты кең түрде қарастырылып, талдау-салыстырулар арқылы сөз етіледі.
Библиографиялық сілтемелер
1. Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық - Алматы: Аруна, 2005. – 572 б.; Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. – Алматы: Аруна, 2005. – 656 б.; Жұбанов, А. Замана бұлбұлдары [Мәтін] / А.Жұбанов. – А.,1963. – 443 б.; Төреқұлов, Н. Жамбыл мен Кенен [Мәтін] / Н.Төреқұлов. – А. Жалын, 1978. – 128 б.; Кененқызы, Т. Кенен [Мәтін] / Т.Кененқызы. – А., Жалын, 1998. – 174 б.
2. Әзірбаев, К. Мен сүйемін халқымды (өлең, терме, толғаулар) [Мәтін] / К.Әзірбаев. – Алматы: Өнер, 2007. – 256 б.
3. Қазақстан Жазушылары: ХХ ғасыр анықтамалық. – Алматы: Ана тілі, 2004. – 50 бет.
4. Белинский, В.Г. Шығармалары. 3 томдық [Мәтін] / В.Г. Белинский. – Мәскеу, 1948. – 644 б.
5. Қабдолов, З. Сөз өнері [Мәтін] / З.Қабдолов. – Алматы: Мектеп, 1976. – 259 б.
6. Валиханов, Ч.Ч. Собрание сочинении в 5-ти т.т. 2. [Текст] / Ч.Ч. Валиханов. – Алма-ата, 1962. – 157 с.
7. Радлов, В.В. Образцы народной литературы северных тюрксих племен [Текст] / В.В, Радлов. – 1885. – 951 с.
8. Әуезов, М. Әдебиет тарихы [Мәтін] / М.Әуезов. – Алматы: Ана тілі, 1991. – 172 б.
9. Тәжібаев, Ә. Өмір және поэзия [Мәтін] / Ә.Тәжібаев. – Алматы: ҚМКӘБ, 1960. – 373 б.
10. Әзірбаев, К. Жарыстым талай елдің жүйрігімен. Айтыстар мен дастандар [Мәтін] / К.Әзірбаев. – Алматы: Өнер, 2007. – 144 б.
11. Бердібаев, Р. Кәусар бұлақ [Мәтін] / Р.Бердібаев. – Алматы: Жазушы, 1989. – 161 б.
12. Досмұхаммедұлы, Х. Аламан [Мәтін] / Х.Досмұхаммедұлы. – Алматы: Ана тілі, 1991. – 173 б.
13. Әлімбаев, М. Өмір. Өнер. Өнерпаз [Мәтін] / М.Әлімбаев. – Алматы: Өнер, 1990. – 460 б.
14. «Бостандықты ұғындыру - борышымыз». – «Қазақ», 1917, № 234.
Жүктеулер
Жарияланды
Нұсқалар
- 2025-04-13 (4)
- 2025-04-13 (3)
- 2025-04-13 (2)
- 2025-04-13 (1)