ҚАЗАҚСТАНДА ҚЫЗЫЛША ҚАНТ КЕШЕНІНІҢ ДАМУЫ

А.У. Ерсеитова; С.Т. Абилдаев

doi:10.55956/

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.55956/

Тірек сөздер:

қызылша қант кешені, қант қызылшасы, қант, субсидиялар, жан басына шаққандағы қантты өндіру және тұтыну

Аңдатпа

Мақсаты-1990-2023 жылдардағы қант қызылшасы мен Қант өндірісінің көрсеткіштерін талдау. Әдістер – статистикалық, оның негізінде қызылша мен Қант өндірісінің бастапқы деректері, осы өнімдердің импорты мен экспортының көлемі, жан басына шаққандағы қант өндірісі мен тұтынуы алынды. Нәтижелер - авторлар қызылша қант кешенінің дамуы өндірілген қант қызылшасы мен қант көлемінің тұрақты төмендеуімен қатар жүретінін атап өтті. Бұған егіс алқаптарының, қант қызылшасының өнімділігі мен өндіріс көлемінің төмендеуі ықпал етеді. Бұл көрсеткіштердің төмендеуі өндірістің жоғары шығындылығына және өндірілетін дақылдың төмен рентабельділігіне, ескірген техникалық базаға, сапасыз тұқымдарды пайдалануға, суару проблемаларына, қант зауыттарының қуаттылығының төмен пайдаланылуына және т.б. байланысты. Қантты тұтыну импортталған қантпен және қант құрағын өңдеуден алынған қантпен қамтамасыз етіледі. Авторлар 2023-2026 жылдарға арналған қант саласын дамытудың Кешенді жоспарында баяндалған отандық шикізаттан қант өндірісін ұлғайту жөніндегі мемлекеттік шараларды егжей-тегжейлі қарастырды. Қорытындылар: кешенді жоспарда қойылған міндеттерді іске асыру отандық шикізатты қайта өңдеу есебінен қантпен қамтамасыз етуді ұлғайтуға, импорттық ақ қанттың үлесін азайтуға мүмкіндік береді.Қорыта келгенде авторлар өте өзекті мәселелердің бірі ауылшарушылығы және оның ішәіндегі қант қызылшасының қазіргі жағдайы мен оның болашағын зертеу бағытына айналдырып, болашағын айқындаған.

Библиографиялық сілтемелер

1. Жаксыгулова, Г.К. Состояние свеклосахарного производства в Республике Казахстан [Текст] / Г.К. Жаксыгулова, А.М. Нурмагамбетова // Проблемы агрорынка. – 2015. -№2. -С 71

2. Востоков, А.И. Свеклосахарное производство. Издание второе дополненное и перерпботанное. Учебное пособие [Текст] / А.И. Востоков, И.П. Лепешкин. - М, Пищевая промышленность, 1973. - №2. - 214-221 с.

3. Скугорев, Н.С. От зарождения до сегодняшнего дня [Текст] / Н.С. Скугорев // Пищевая и перерабатывающая промышленность Казахстана. 2003. - №2 - 2-33 с.

4. Государственное увеличение субсидий на выращивание сахарной свеклы [Электронный ресурс] Режим доступа: https://www.gov.kz › moa › press › news › details Дата обращения: 15.12.24

5. Токаев, К.Ж. Послание Главы государства народу Казахстана Экономический курс справедливого Казахстана» [Текст] / Қ.Ж.Тоқаев. - Казахстанская правда . 2 сентября 2023г. №166 (300043). С 12

6. Парк сельхозтехники в Казахстане изношен на 76% – минсельхоз [Электронный ресурс] Режим доступа: https://time.kz › news › economics › 2023/07/21 › par... Дата обращения: 15.12.24

7. Карниченко, А.В. Правильно определить приоритеты [Текст] / А.В.Карниченко, И.В. Пасов // Сахарная свекла. - №5 – 2001. – 2 с.

8. Сладких, А.Ф. Природное питание к урожайности [Текст] / А.Ф. Сладких, О.А. Карасев // Сахарная свекла. - 2002. - №7. - 15-16 с.

9. Наливайко, С.Е. Как лучше выращивать свеклу и сахарная свекла [Текст] / С.Е.Наливайко // 2002. - №1. – 7 с.

10. Мырзалиев К. Удобрение и урожайность свеклы на сероземных почвах Джамбулской области ЦНТИ, 1986г, 47 стр.

11. Мастер план «Развития перерабатывающей промышленности в Республике Казахстан до 2020 года» [Электронный ресурс] Режим доступа: http://online.zakon.kz/ Document Дата обращения: 15.12.24

12. Национальный проект развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан по 2021-2025 годы. Постановление Правительства Республики Казахстан от 12.10.2021.№732. [Электронный ресурс] Режим доступа: https://adilet.zan.kz › rus › docs › history Дата обращения: 15.12.24

13. Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2021 – 2030 жылдарға арналған тұжырымдамасын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 30 желтоқсандағы № 960 қаулысы. [Электронды ресурс] Кіру режимі: https://adilet.zan.kz ›docs Қаралған күні: 15.12.24

14. Қазақстан Республикасының азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің 2022 – 2024 жылдарға арналған жоспарын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 31 наурыздағы № 178 қаулысы [Электронды ресурс] Кіру режимі: https://adilet.zan.kz › docs Қаралған күні: 15.12.24

15. Қазақстан Республикасында қант саласын дамыту жөніндегі 2022 – 2026 жылдарға арналған кешенді жоспарды бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 22 қыркүйектегі № 726 қаулысы. [Электронды ресурс] Кіру режимі: https://adilet.zan.kz › docs Қаралған күні: 15.12.24

16. Калдияров, Д.А. Сахарная промышленность Республики Казахстан: налоговые преференции и потенциальные возможности [Текст] / Д.А. Калдияров, В.Р. Бурнашева, С.К. Есенгазиева // Проблемы агрорынка. – 2023. - №1. – С 113-122.

ҚАЗАҚСТАНДА ҚЫЗЫЛША ҚАНТ КЕШЕНІНІҢ ДАМУЫ